Wildlifer - me

  महामार्गाचा महामार्ग   - Eco-Friendly Highways अग्निपथ या फिल्म मधील व्हीलन डॅनी हिरो बच्चनला मारायचा आटोकाट प्रयत्न करतो पण बच्चन तो हाणून पाडतो.   मग डॅनी बच्चनला घरी वाटाघाटी साठी बोलावतो.  त्यावेळी त्याचे चमचे आश्चर्यचकित होऊन डॅनीला याचे कारण विचारतात.  तेव्हा डॅनी एक बढिया आणि फेमस डायलॉग मारतो. "जब दुश्मन की उम्र बढ जाए तो उससे दोस्ती कर लेनी चाहिए, अपनी उम्र बढ जाती है। " यालाच मराठीत शब्द आहेत 'यशस्वी माघार ' हिंदीत 'सर सलामत तो पगडी पचास' अगदी शब्दशः नाही तरी बर्‍याच प्रमाणात आजकालच्या घडामोडींना हा डायलॉग लागू पडतोय. आज विकास त्याच्या परम सीमेवर आहे.  तो अंधाधुंद ओसंडून वाहतोय.  मोठमोठ्या फैक्ट्री, रिफायनरीज, खाणकाम, महामार्ग इ. इ. आपला आजचा विषय आहे 'रस्ता' (महामार्ग) चौपदरी, सहापदरी, अष्टपदरी असे महाकाय रस्ते अक्राळ विक्राळ पणे सगळीकडेच चौफेर बनत चाललेत. गरज असो वा नसो, लोकांची मागणी असो वा नसो, दोन-दोन पर्यायी मार्ग असून देखील धडाधड नवे महामार्ग मंजूर होताहेत आणि ते मार्गीही लागताहेत.  यात घरे, दुकाने, व्यवसाय, शेती, जं...

  घरासमोरील वृक्ष साधारणतः 10-12 वर्षे झाली असतील,  आमच्या भागात महानगरपालिका द्वारे झाडे लावायचे काम चालू होते.  'जो मागेल त्याच्या दारात झाड' अशी काहीतरी योजना होती. ऐके दिवशी सकाळीच आमच्या गल्लीत कर्मचारी येऊन 'झाड लावू का? असे विचारत होते.  मी लगेच घरा समोर झाड लावायला तयार झालो.  महानगरपालिका कर्मचारींनी मी सांगितलेल्या जागी खड्डा खणला आणि लाल माती भरून नंतर रोप लावतो असे सांगून निघून गेले.  आमच्या गल्लीत फार कमी लोकांनी याचा लाभ घेतला.  तदनंतर मी दुकानला निघून गेलो.  संध्याकाळी परत आलो तर त्या खड्यात रोप लावलेले होते.  कोणत्या प्रजातीचे होते हे काही मला नेमके आठवत नाही.  बहुधा बदाम, कॅशिया, टॅब्युबिया, सप्तपर्णी इ पैकी असावे.  गल्लीत जवळपास 7-8 जागी पण रोपे लावली होती. दुसरे दिवशी त्यांनी ट्री गार्ड आणला. तो लावत असताना मी त्यांच्या सोबत आलेल्या अधिकारीला बोललो 'मला इथे दुसरे रोप लावायचे आहे, तर मी तुम्ही हे रोप काढून घ्या. मी दुसरे रोप लावतो' तो अधिकारी लगेच तयार झाला. माझ्या बागेत तेव्हा मी फुलपाखरांसाठी कुंडीत लावलेले ब...

  मायसेना क्लोरोफाॅस - Bioluminescent Mycena (Fungi) वानोशीला रमण, प्रशांत आणि मी पहिली भेट दिली त्याला यावर्षी दहा वर्षे पुर्ण झाली. तदनंतर अनेकदा तेथे जाणे होतच होते.  वानोशी फाॅरेस्ट होम स्टे सुरूवात करून आठ वर्ष झाली.  गेल्या आठ- दहा वर्षात वानोशी फाॅरेस्ट होम स्टे एक खुप चांगले असे होम स्टे म्हणून वन्यजीव अभ्यासक, निसर्गप्रेमी इ मधे नावारूपास आले आहे. सन 2016 ला राॅयल बटरफ्लाई गार्डन या नावाने तेथे फुलपाखरांच उद्यान बनवण्यास चालू केले.  ज्यात आम्ही दरवर्षी फुलपाखरांना उपयुक्त अश्या नवनवीन वनस्पतींची भर घालतच असतो. सुरवातीस ज्या काही वनस्पती लावल्या होत्या त्यातील काही अतिरिक्त वाढून त्रासदायक ठरत होत्या.  म्हणून या वर्षी राॅयल बटरफ्लाई गार्डन मधील या वनस्पती काढून तेथे पुन्हा नवीन व विषेशतः स्थानीय खाद्य वनस्पतींची लागवड करायची असे ठरविले होते.  त्यानुसार 23 जून रोजी संध्याकाळी तेथे दाखिल झालो.  सामान सुमान जागेवर लावून सिटिंग येरीयात स्थानापन्न झालो.  थोडक्यात 'सुशेगात' चालू होते.   प्रवीण आणि शितल बाहेर गेले होते.  ते परत...

  Myristica Swamp शोध एका नवीन मायरिस्टिका स्वॅम्पचा (दलदल वन)   - गावकऱ्यांनी जपलेला निसर्गाचा अद्भुत वारसा !!! "दलदल देवराई" मायरिस्टिका स्वॅम्प एक अत्यंत दुर्मीळ परिसंस्था असून महाराष्ट्रातील दोडमार्ग तालुक्यातील निसर्ग सौंदर्याने नटलेल्या कुब्रल या गावात तिचे अस्तिव दिसून आले आहे. कुंब्रल गावातील भालानडेश्वर देवराईत तिचे अस्तव जपले गेले आहे. वानोशी फाॅरेस्ट होम स्टे चे प्रवीण देसाई आणि विशाल सडेकर यांना निसर्ग भ्रमंती करत असते वेळी ऑक्टोबर 2023 मधे ही वैशिष्ट्यपुर्ण जागा सापडली. त्यानंतर वनस्पती तज्ञ शितल देसाई यांनी येथे सखोल अभ्यास करून याचा शास्त्रीय पेपर Journal of Threatened Taxa या जागतिक नियतकालिकेत प्रसिद्ध केला आहे. मायरिस्टिका स्वॅम्प हे वृक्षाच्छादित पाणस्थळ जागा असते ही परिसंस्था प्रामुख्याने जायफळच्या जातीतील झाडानी बनलेली असून एका विशिष्ठ प्रकारच्या वातावरणातच आढळून येते.  मायरिस्टिका स्वॅम्प परिसंस्था ज्या ठीकाणी बारमाहीपाणी असते आणखीन वर्षभर संथ गतीने वाहते असते तेथेच तयार होते.  येथील जमीन कायमस्वरूपी दलदलीची असल्यामुळे त्यात जीवनावश्यक ...

  'कारवी' एक नैसर्गिक चमत्कार कारवी ही वनस्पती जगतातील Acanthaceae या फॅमिलीतील Strobilanthes या जीनस मधील वनस्पती आहे.  Strobilanthes हे नाव Srtobilos म्हणजे कोन आणि Anthos म्हणजे फुल या लॅटीन शब्दांपासून  बनले आहे, याचा शब्दशः अर्थ ' कोनफुल ' असा होतो. मुळ आशिया खंड आणि मादागास्कर येथे आढळून येणाऱ्या या वनस्पतींना दिर्घ काळानंतर (1 वर्ष ते 16 वर्ष) फुले येतात.  Strobilanthes या जीनस मधे साधारणत 450 प्रजाती आढळतात, पैकी भारतात 148 प्रजाती आहेत.  त्यातील 72 प्रजातीं या प्रदेशानिष्ठ आहेत.  प्रामुख्याने पश्चिम घाट आणि पुर्वांचल हिमालय मधे आढळतात. भारतीय द्वीपकल्पात जवळपास 60 प्रजातीं आढळून आलेल्या आहेत.  पैकी 48 प्रजाती या प्रदेशानिष्ठ आहेत.  दक्षिण भारतातील निलगिरी पर्वत रांगाचे नाव हे याच वनस्पतीवरून ठेवले आहे. Strobilanthes kunthianus नीलकुरूंजी असे स्थानीय नाव असलेली ही वनस्पती दर 12 वर्षांनंतर मोठ्याप्रमाणात फुलते व ही संपूर्ण पर्वतरांग निळीशार होऊन जाते. कारवी प्रजातींतील वनस्पती या झुडप वर्गीय असून त्यांची वाढ प्रजातीनुसार 2 फुट ते 8-9 फुटा...